اولین هنری که یک کوچ یا مربی به آن نیاز دارد، ایجاد ارتباط مؤثر با مراجع خود است. کوچ باید یک رابطه صمیمی و نزدیک برقرار کند و برای رسیدن به این منظور، رعایت چند نکته اهمیت زیادی دارد. از جمله این ویژگی‌ها می‌توان به رازداری، امنیت، احساس اعتماد و اطمینان اشاره کرد. همه این ویژگی‌ها به ساختن یک زیربنای مستحکم برای رابطه کوچ با مراجع کمک می‌کند. به طور کلی با رعایت این اصول، مراجع می‌تواند به راحتی با کوچ خود ارتباط برقرار کرده و تمام مشکلات و دغدغه‌اش را بدون هیچ واهمه‌ای بیان کند؛ یعنی با کوچ حرف‌هایی را بزند که با هیچ شخص دیگری مطرح نمی‌کند. هنر ایجاد این فضا، در رابطه بین کوچ و مراجع اهمیت زیادی دارد که احساس امنیت و اعتماد را به وجود می‌آورد. در ادامه این مقاله، درباره هنر کوچینگ و تفاوت آن با منتورینگ و مشاوره اطلاعات کاملی ارائه می‌دهیم.
روستای کاکس به خاطر نوآوری‌هایی که در قرن 15 داشته مشهور است. داستان از این قرار است که امرار معاش روستاییان کاکس از جا به جا کردن کالا بین وین و بوداپست به وسیله چرخ هایی که دست ساخت خودشان بود، انجام می‌شد. تا اینکه افرادی کالسکه‌ای خاص را طراحی و ساختند که نسبت به سایر چرخ‌های آن زمان بزرگ‌تر و راحت‌تر بود. این کالسکه‌ها به که به نام کاکس شناخته می‌شدند، در قرن 16 میلادی در سراسر اروپا به عنوان یکی از وسایل مرسوم حمل و نقل استفاده می‌شد. واژه کاکس بعداً به کوچ تغییر نام داد؛ یعنی کوچ کالسکه‌ای بود که مسافر را به طور خصوصی با پرداخت مبلغی معین از مبدأ به مقصد انتقال می‌داد.
کوچینگ تعاریف متفاوتی دارد، اما به طور خلاصه می‌توان آن را در چند جمله بیان کرد. کوچینگ یک نوع کمک رساندن به افراد برای تغییر عادت‌ها و حرکت در مسیر دلخواهشان است. کوچینگ وظیفه دارد که به طور دائم و همیشگی از افراد حمایت کند؛ با این کمک فرد به شخصیت ایده آل خود نزدیک و نزدیک‌تر می‌شود. این روند باعث می‌شود که خودآگاهی، قدرت تصمیم‌گیری و توان تحول در افراد رشد پیدا کند.
به شکل سنتی این حرفه درباره ورزش به کار می‌رود، هر ورزشکار درجه یک حتماً مربیانی با تجربه و حرفهای دارد. در سال‌های گذشته معنی کوچینگ تغییر کرده و در زمینه‌های مختلف از کسب و کار تا زندگی به کار برده می‌شود. مربی یا در اصطلاح کوچ، به مراجع خود کمک می‌کند تا با حداکثر بهره‌وری به نتایج دلخواه خود در زندگی شخصی و حرفهای دست یابد. یک کوچ حرفهای صرفاً متخصص نیست؛ بلکه تلاش این افراد کمک به دیگران برای پیدا کردن استعدادهای بالقوه خودشان است.
شاید برای شما هم سؤال باشد که طبق چارچوب خاص و اصول اخلاق مشخص، کوچ حرفهای چه کسی است؟ در جواب این سؤال، باید بگوییم کوچ مانند یک آینه عمل می‌کند. به این صورت که هر واقعیتی که ببیند، بیان می‌کند تا خود شما نیز متوجه آن بشوید. این آینه هیچ‌وقت قضاوت نمی‌کند؛ در واقع اگر قضاوتی رخ دهد، این آینه دیگر آینه شفافی نیست. اگر شما حرفهای آینه‌های قبول نداشته باشید، کوچ به نظرتان احترام می‌گذارد؛ یعنی با این تصور که این آینه درست نبوده، یک آینه دیگر در مقابل شما قرار می‌دهد. فراموش نکنید که آینه جدید همچنان بازتاب خودتان است، اما در زاویه دیگری قرار داده شده و بازخورد جدیدی به شما می‌دهد.
کوچ حرفهای دو ویژگی اساسی دارد؛ که اولی رازداری و دومی قضاوت نکردن است. یک کوچ حرفهای به مراجع خود احترام می‌گذارد و به او باور دارد. او می‌تواند مراجع را بهتر از خودش بشناسد. در نتیجه صادقانه و بدون قضاوت، باورهای درونی خود را با او در میان می‌گذارد. در واقع می‌توان به مهارت‌های کوچ به عنوان جعبه ابزاری نگاه کرد که دور کمر او بسته شده است. هنر کوچ این است که در چه زمانی از هر یک از ابزارها استفاده کند تا بهترین بازخورد را داشته باشد. زمانی لازم است آینه‌ها را جلوی مراجع خود قرار دهیم، گاهی لازم است به جایی که مراجع نمی‌بیند، نور بیاندازیم و شاید با دیدن آن، او بتواند بهترین تصمیم را برای خود بگیرد. با قرار گرفتن همه این موارد در کنار یکدیگر، می‌توان نتیجه گرفت که یک کوچ حرفهای در خدمت مراجع خود است. کوچ حرفهای به رابطه بین کوچ و مراجع به چشم یک شراکت نگاه می‌کند که باید در آن قوی عمل کند.
در حال حاضر رشته دانشگاهی به اسم کوچینگ یا تربیت کوچ وجود ندارد، در دنیا این رشته تازه بوده و دانشگاه‌های محدودی آن را تدریس می‌کنند. بنابراین مثل سایر رشته‌ها که وزارت علوم مدرک تائید تخصص فرد را صادر می‌کند، برای کوچ این مدرک وجود ندارد. با این حال یک کوچ می‌تواند در جهت کسب تاییدیه هایی اقدام کند. معتبرترین مراجع ارائه مدرک بین المللی کوچینگ، فدراسیون کوچینگ آمریکا و فدراسیون کوچینگ اروپا هستند. البته سازمان‌های دیگری نیز برای تائید مهارت و تخصص کوچینگ فعالیت می‌کنند، اما این دو سازمان با اختلاف جزو معتبرترین سازمان‌های ارائه تاییدیه بین المللی کوچینگ هستند.
این دو سازمان به طور منظم دوره‌های آموزش کوچینگ را برگزار کرده و فارغ التحصیلان مدرک و مجوز کار خود را دریافت می‌کنند. دوره‌های آموزش کوچینگ در چند سطح مختلف برگزار می‌شوند، بنابراین مجوز کوچینگ ارائه شده به افراد نیز در چند سطح مختلف قرار می‌گیرد. همچنین این دو سازمان معتبر ارائه مدرک کوچینگ در امریکا و اروپا، استانداردهایی را برای کوچینگ معرفی کرده که افراد خواهان مجوز از این دو سازمان، باید این صلاحیت‌ها را کسب کرده و این استانداردها را اجرا کنند. این صلاحیت‌ها مهارت‌هایی در زمینه‌های عمومی، دانش، ارتباط، شنیدن، مدیریت خود، پرسش‌های دقیق، بازخورد و طراحی اقدامات و تکالیف طبقه‌بندی می‌شود.
تنها مدرک رسمی ارائه شده برای کوچینگ توسط این دو سازمان ارائه می‌شود؛ این مدارک برای یک کوچ خوب و تاثیرگذار لازم اند اما کافی نیستند. یک کوچ حرفهای برای اینکه تعامل بهتری با مراجع خود پیدا کند، باید دانشی فراتر از مدارک ICI و ICF داشته باشد. افرادی که می‌خواهند به کوچینگ حرفهای ارائه دهند، باید دانش آکادمیک از رشته روانشناسی داشته باشند. دانش و مهارت مشاوره در کوچ، تأثیرگذاری دو چندانی به فرایند کوچینگ می‌بخشد، چرا که می‌تواند ابعاد بیشتری از مراجع را کشف کرده و به او بازخوردهای مناسب دهد.
در برخی منابع از کوچینگ به عنوان کوچینگ روانشناسی نام برده شده است؛ این نام گذاری به این اشاره دارد که کوچینگ از علم روانشناسی سرچشمه می‌گیرد. به نظر می‌رسد کوچینگ یکی از زیر مجموعه‌های روانشناسی کاربردی بوده و سعی می‌کند مفاهیم روانشناسی را با روش هدایتگری فرد استفاده کند. این کار در افزایش عملکرد، دستاوردها و سلامت روان فرد، تیم یا سازمان کمک می‌کند. کوچینگ روانشناسی تحت تأثیر رویکردهای انسان‌گرا، مثبت‌گرا، اجتماعی و تئوری یادگیری در روانشناسی است. البته رشته کوچینگ تحت تأثیر روانشناسی انسان‌گرا است، چرا که این رویکرد تأکید بسیاری بر خود شکوفایی دارد.
روانشناسی مثبت‌گرا به ویژگی‌های مثبت و تکریم ذات انسان مثل قدرت و لیاقت، تأثیر فراوانی بر فرایند کوچینگ می‌گذارد. ایجاد احساسات مثبت درون افراد، باعث افزایش انگیزه آن‌ها برای رسیدن به مقصود دلخواهشان می‌شود. همچنین مطالعاتی که در حوزه روانشناسی اجتماعی انجام شده بر شکل گرفتن علم کوچینگ تأثیر فراوانی گذاشته است. در واقع روابطی که افراد با دنیای پیرامون خود دارند، در کشف ریشه‌های مشکلاتی مثل عدم دستیابی فرد به اهداف خود نقش پررنگی ایفا می‌کند.
با سرویس‌های ارتباطی امروز و با روش‌های مختلف، می‌توان کوچ با انواع گرایش@ها را پیدا کرد. جواب این که کوچینگ چیست؟ گسترده است و امروزه نه فقط به صورت حضوری، بلکه با ابزارهای اینترنتی هم می‌توان در جلسات کوچینگ شرکت کرد و خدمات گسترده‌تری را ارائه داد. علاوه بر این، فرایند کوچینگ از نظر تعداد افرادی که در جلسه حضور دارند به دو نوع مختلف تقسیم می‌شود: فردی و گروهی.
فرایند کوچینگ در سال‌های گذشته با گرایش‌های متفاوتی ارائه شده که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
در بخش دوم لازم است درباره مراجعانی که وارد فرایند کوچینگ می‌شوند صحبت کنیم. کسی که وارد فرایند کوچینگ می‌شود، اغلب به دنبال تغییر است. تغییری که به احتمال زیاد دنبال آن رفته، اما نتوانسته از پس ایجاد آن برآید. پس در این قسمت فرد یک نیازی دارد و برای برطرف کردن آن، سراغ یک کوچ حرفهای می‌رود. این تغییر، دغدغه مراجع است. به تناسب این خواسته مراجع، دغدغه کوچ این است که مراجع خود را به چیزی که می‌خواهد برساند.
تفاوت حرفه‌های دیگر با کوچینگ همین است که کوچ باید بداند که در حال حاضر، مراجع در کجای مسیر قرار دارد و دقیقاً می‌خواهد به چه چیزی دست پیدا کند. وقتی مراجع خود متوجه این می‌شود که در کجا ایستاده و می‌خواهد به کجا برسد، فاصله بین چیزی که هست و چیزی که می‌خواهد باشد را به وضوح می‌بیند. حالا نوبت آن است که کوچ مراجع را به اقدام ترغیب کند. در واقع مسیر و نقشه راه برای رسیدن به آن چیزی که دوست دارید را ترسیم می‌کند. اگر این مسیر با تشویق، قدردانی و ترغیب شروع شده و ادامه آن با شناخت نقاط قوت و ضعف مراجع از خودش همراه باشد، در این صورت اقدام و برنامه ریزی برای رسیدن مراجع به مقصد دلخواه او کامل می‌شود.
کوچینگ یک رویکرد مطالعه محور است؛ در این روند کوچ یا مربی به مراجع کمک می‌کند که برای خود اهدافی مشخص نماید. این کاری است که هر کسی می‌تواند انجام دهد؛ اما در این جا این اهداف باید ویژگی‌های خاصی داشته باشند که در ادامه آن‌ها را مطالعه می‌کنید:
اهداف تعیین شده در فرایند کوچینگ باید…
در مرحله بعدی کوچ به مراجع کمک می‌کند تا با واقعیت‌ها روبه‌رو شود؛ به این معنی که موقعیت کنونی خود را به شکل واقع گرایانه توصیف کند. سپس کوچ گزینه‌هایی را بررسی می‌کند که در مسیر دستیابی به هدف به مراجع کمک می‌کنند. در نهایت یک لیست از اقدامات لازم تهیه می‌شود که با کمک آن‌ها، مراجع می‌تواند به هدفش برسد.
یک کوچ خوب ویژگی‌های رفتاری و حرفهای فراوانی دارد که کشف آن‌ها نیازمند تحقیق طولانی است. با این حال با در نظر گرفتن نکات گفته شده و کمی تحقیق، می‌توانید یک کوچ حرفهای برای خود پیدا کنید. در حال حاضر با همین ویژگی‌ها کوچه‌ای مجربی در سراسر ایران مشغول فعالیت هستند و می‌توانید در اطراف خود آن‌ها پیدا کنید. از جمله این‌ها می‌توان به شخصی به نام پریسا موسائی اشاره کرد. او کوچ ICI و ICF، کارشناسی ارشد رشته روانشناسی و مدرس رفتارشناسی است. پریسا موسائی دوره‌های مختلفی را برگزار می‌کند که لایف کوچینگ، کوچینگ فردی، آموزش سلف کوچینگ نمونه‌ای از آن‌ها است. برحسب نیاز خود می‌توانید در این دوره‌ها به شکل انفرادی یا گروهی شرکت کنید.
مشاوره، کوچینگ و منتورینگ خصوصیات و مهارت‌های کلیدی مشترک زیادی دارند، اما تفاوت‌هایی بین هر کدام از این رشته‌ها وجود دارد که بهتر است با آن آشنا باشید. برای اینکه متوجه شوید کوچینگ چیست و چه تفاوتی با دیگر روش‌ها دارد، باید تفاوت کوچینگ با سایر روش‌ها را بدانید. پس در ادامه این مقاله درباره تفاوت بین این چند رشته اطلاعات جامعی ارائه می‌دهیم.
روش‌ها و مهارت‌های مورد استفاده در کوچینگ و منتورینگ همپوشانی زیادی دارند. منتور یک راهنما است که به فرد در راه یادگیری سریع و پیشرفت کمک می‌کند. استخدام رسمی منتور بیشتر در سازمان‌ها رایج است، آن‌ها کار خود را خارج از زنجیره مدیریتی پیش می‌برند. این افراد لازم است تجربه و تخصص زیادی در حرفه خود داشته باشند. رابطه منتور با مراجع آینده محور است؛ به این معنا که تأثیر بسزایی بر توسعه شغلی، تحصیلی و گسترده کردن دایره دید فرد دارد. اما کوچینگ به زمان حال تمرکز می‌کند؛ در فرایند کوچینگ مربی سعی می‌کند مشکلاتی که فرد در حال حاضر با آن‌ها دست و پنجه نرم می‌کند را برطرف سازد. هر چند مهارت‌های کوچینگ باعث می‌شوند که فرد در آینده به طور موفقیت آمیز عمل کند، اما تمرکز کوچ بر چیزی است که فرد در حال حاضر با آن سر و کله می‌زند.
کوچ در واقع سعی می‌کند ابعاد ناشناخته ذهن مراجع را تشخیص دهد؛ چرا که در این فرایند اعتقاد این است که راه حل مشکل در ذهن فرد قرار دارد. اما منتور یک استاد است که تمامی تجربیات خود را در اختیار مراجع قرار می‌دهد؛ این تجربیات در آینده به مراجع کمک خواهند کرد. علاوه بر این، کوچ به سؤالات پاسخ نمی‌دهد؛ بلکه مسائل و سؤالاتی را طراحی می‌کند. اما منتور به سؤال‌های فرد پاسخی راهبردی، صریح و درست می‌دهد. فرایند کوچینگ یک فرایند دوره‌ای و کوتاه مدت است. در این دوره فرد مهارت‌ها، نقاط قوت و شعف خود را می‌شناسد و یاد می‌گیرد که چطور مسائل زندگی خود را حل کند. اما فرایند منتورینگ طولانی مدت است؛ چرا که باید گام به گام همراه فرد باشد تا مهارت‌های لازم و مورد نیاز را بشناسد. بنابراین سازمان‌ها هنگامی که فرد یا افرادی جایگزین افراد دیگران می‌شوند، نیاز به منتور دارند. به این معنا که گام به گام جلو می‌روند تا مهارت‌های جایگاه مورد نظر به افراد انتقال داده شود.
مشاوره جنبه درمانی دارد؛ این فرایند بر گذشته فرد تمرکز داشته و با استفاده از دانش و تجربه، مشکلات مراجع را ریشه‌یابی می‌کند. در نتیجه به او کمک می‌کند تا بر مشکلات و موانعی که سر راه خود می‌بیند، غلبه کند. این مشکلات ریشه در گذشته دارند و تأثیرات به جا مانده از آن در زمان حال مشهود است. تمرکز به روی گذشته فرد، می‌تواند جنبه درونی و بیرونی داشته باشد. مشاوره زمانی مناسب است که مراجع بر توانمند سازی خود تأکید نداشته باشد. همچنین فرصت کافی برای حل مسئله وجود نداشته باشد یا مراجع، دانش و مهارت کافی برای حل مسائل خود ندارد. همچنین مشاوره در مواقعی که مراجع حوصله یا توان فکر کردن به مشکلات خود و پیدا کردن راه حل را نداشته باشد، به کمک او می‌آید.
در یک جمع بندی کلی می‌توان گفت هنگامی که مراجع به دریافت راه حل از سوی شخص دیگری نیاز دارد، باید وارد فرایند مشاوره شود. مشاور با توجه به تصمیمات گذشته فرد، سعی می‌کند راهکاری برای حل مشکلات ارائه دهد. با این حال هنگامی که نیازمند انگیزه کافی برای عملی کردن کارها هستیم، یک کوچ حرفهای می‌تواند به ما کمک کند. چرا که بیشترین تمرکز را به روی فرد مراجعه کننده می‌گذارد، مراجع را با قابلیت‌ها و استعدادهای درونی‌اش آشنا کرده و مسیر رسیدن به هدف را شفاف می‌کند. در نتیجه مراجع می‌تواند زندگی را از ابعاد مختلف نگاه کرده و راه حل مشکل خود را پیدا کند.
جستجو درسایت
دسته بندی های مقالات
محبوب ترین محصولات
2 thoughts on “کوچینگ چیست؟ تفاوت‌های کوچینگ، منتورینگ و مشاوره”
کامل‌تر و با کیفیت‌تر از مقاله مگه داریم. ممنون واقعا جواب همه سوالامو گرفتم
سپاس از همراهی‌تون