مزیت رقابتی چیست؟
در دنیای امروز فروش کالا و خدمات به شدت افزایش پیدا کرده و درواقع دنیای پر رقابتی را شاهد هستیم. برای اینکه بتوانید در خیل عظیم همصنفیهای تان دیده شوید و مشتری خود را داشته باشید، باید بتوانید برای خدمات و کالای خود مزیت رقابتی و ارزش ایجاد کنید. درواقع وقتی شما مزیتی برای مشتریانتان ایجاد کنید که، رقیبتان نتوانسته باشد برای مشتریانش فراهم کند، آن مزیت را مزیت رقابتی می گویند. این نوع مزیت علاوه بر اینکه مشتری را به خرید از شما ترغیب می کند شما را نسبت به رقبایتان برتر جلوه می دهد.
برای مثال زمانی که شما بتوانید بستهبندی ویژه تری برای محصولاتتان در نظر بگیرید و یا قیمت مناسبی ارائه دهید، زمان ارسال محصول به دست مشتری را کاهش دهید و خدمات پس از فروش مناسبی داشته باشید، از نیروی متخصص استفاده کنید و تکنولوژیهای جدید در تولید کالاهایتان استفاده کنید، تمام این موارد میتوانند برای شما مزیت رقابتی محسوب شوند.بنابراین مزیت رقابتی تنها به یک بخش از کسب و کار محدود نمیشود بلکه میتواند در کیفیت و سرعت تولید خدمات و محصولات، نحوه فروش، استفاده از تکنولوژی جدید، نحوه ارسال محصول و خدمات پس از فروش و قیمتگذاری مورد استفاده قرار بگیرد.
*اهمیت ایجاد مزیت رقابتی:
فرض کنید که کسب و کار جدیدی شروع کردهاید، شما وارد بازاری خواهید شد که در آن رقبای زیادی دارید چنانچه نتوانید برای جذب مشتری مزیتی خاص ارائه دهید چه دلیلی وجود خواهد داشت تا مشتریان شما را به رقبای قبلی ترجیح دهند؟ درواقع نهتنها باید به اندازه رقبایتان، بلکه باید بهتر از آنها باشید تا برنده شوید، در غیر این صورت کسب و کارتان منحل خواهد شد.
در بسیاری از موارد ممکن است نتوانید از نظر محصول نوآوری داشته باشید و باید همان محصولاتی را بفروشید که بقیه میفروشند یا همان خدماتی را ارائه دهید که بقیه ارائه می دهند پس باید به فکر ایجاد مزیت جدید باشید که رقبای شما از ارائه آن عاجزند پس برای جذب مشتری به سمت خود و در دست گرفتن بازار نیاز به یک مزیت رقابتی دارید.
*چگونه مزیت رقابتی ایجاد کنیم؟
برای ایجاد مزیت رقابتی ابتدا باید مزیتهایی را که رقبایتان ارائه می دهند ارزیابی کنید و تشخیص دهید که شما چه مزیتی می توانید برای مشتریان ایجاد کنید که سایرین به آن توجه ندارند.
1-آنالیز عملکرد رقبا :
همانطور که در بالا اشاره شد در ابتدا باید بتوانید خدمات و محصولاتی را که رقبایتان ارائه می دهند بررسی کنید. درواقع باید نقاط ضعف رقبایتان را شناسایی کنید و آن نقاط را به نقاط قوت خود تبدیل کنید. ایجاد وبسایتی زیبا با طراحی متفاوت از رقیبانتان میتواند در ایجاد مزیت رقابتی به شما کمک کند.
2- تحلیل مشتری:
مشتری در پیشرفت کار شما نقش بسزایی ایفا میکند چرا که مشتریها هستند که بابت کالا و خدمات شما پول میپردازند. بنابراین باید نیازهای مشتریان را بشناسید و براساس آن، اقدام به رفع آن نیازها کنید. زمانی که شما و رقیبانتان خدمات مشابه ارائه می دهید، چنانچه قیمت خدمات یکسان باشد ،مشتری شما را براساس خدمات پس از فروشتان انتخاب خواهد کرد. بنابراین برای مشتریان مزیتها و ارزشهایی در نظر بگیرید تا آنها را به خود جذب کنید.
3-بهبود دانش و اطلاعات:
افزایش دانش و بهبود تکنولوژی در کسب و کارتان میتواند مزیتی ویژه برای شما ایجاد کند تا نسبت به رقبا متفاوت باشید.
برای مثال شما با داشتن تیم تخصصی در امر فروش میتوانید نسبت به سایر رقبایتان با محصول و خدماتی یکسان، فروش بیشتری داشته باشید.
4-مدیریت مالی:
یکی از روشهای ایجاد مزیت رقابتی، مدیریت هزینهها است. اگر بتوانید محصولاتی با هزینههای کمتر تولید کنید میتوانید این محصولات را با کمترین قیمت ممکن به بازار عرضه کنید. یکی از روشهای کاهش هزینههای تولید، تولید محصول در مقیاس بزرگ است. چنانچه شرکتی بتواند محصولات را در مقیاس بزرگ تولید کند و آنها را با قیمتی پایینتر از رقبا به فروش برساند موفق به اجرای استراتژی مدیریت هزینهها شده و درنتیجه میتواند از این مزیت سود ببرد.
5- ایجاد تمایز:
اگر بتوانید در تولید محصولات و ارائه خدمات خود تمایز ایجاد کنید، بدین معنا که کالا و خدماتی را ارائه دهید که تازه و جدید و یا با کیفیت بالاتری نسبت به رقبایتان باشد، درواقع موفق شدهاید استراتژی تمایز را ایجاد کنید این استراتژی مزیتی برای شما ایجاد میکند تا بتوانید قیمت کالا یا خدمات را نسبت به رقبا اندکی بالاتر ببرید.
6- تمرکز:
یکی از روشهای ایجاد مزیت رقابتی این است که قسمت کوچکی از بازار را انتخاب کنید و برروی آن متمرکز شوید این استراتژی در صورتی موفقیتآمیز خواهد بود که مشتریان نیازها و خواستههای متفاوتی داشته باشند و شرکت نیز بتواند محصولات یا خدماتی متناسب با این مشتریان فراهم کند. استراتژی تمرکز شامل:
* تمرکز بر قیمت
* تمرکز بر تمایز
است.
تمرکز بر قیمت به این معنا که محصولاتی با قیمت پایینتر برای یک بازار کوچکتر تولید کنید و تمرکز بر تمایز بدین معنا که در یک بازار کوچکتر محصولات و یا خدمات متمایز از سایر رقبا تولید کنید.
*مزیت رقابتی پایدار:
مزیت رقابتی پایدار، مزایا و ویژگیهایی از یک محصول یا یک شرکت است که رقبا به راحتی نمیتوانند آن را کپی کنند. برای مثال سیستمعامل اپل یک مزیت رقابتی پایدار است. بسیاری از ویژگی هایی که شرکت اپل برای گوشیهایش معرفی می کند توسط رقبا کپی می شود ولی سیستم عامل آن چیزی است که گوشی اپل را از بقیه رقبا جدا میکند.مزیتهای رقابتی پایدار باعث بدست آوردن مشتری وفادار می شوند .چراکه شما خدمات و یا محصولی را ارائه میدهید که مشتری خاص آن محصول نمیتواند آن را در جای دیگری پیدا کند و این باعث وفاداری مشتری به محصولات شما می شود.
اما باید به این نکته توجه کنید که با گذشت زمان و به دلیل تغییرات بازار، رقبا، پیشرفت تکنولوژی و تغییر سلایق و نظرات مشتری، بعضی از مزیت های رقابتی اهمیت خود را از دست میدهند و شاید اصلاً دیگر مزیت حساب نشوند و نتوانید به کمک آنها رقابت کنید. معمولاً مزیت رقابتی بعد از مدتی از بین میرود و این موضوع برای کسبوکارهایی که تلاش بسیاری برای بدست آوردن آن کردهاند بسیار ناراحتکننده است تنها مزیت رقابتی پایدار است که برای دههها باقی میماند. تغییراتی که با گذشت زمان بر رقبا، بازار، مدلهای کسبوکار، محیط، ترجیحات مشتری و فناوری به وجود میآید به مرور باعث کمرنگ شدن مزیت رقابتی می شود. یکی دیگر از دلایل از بین رفتن مزیتهای رقابتی، کپیبرداری شرکتها از یکدیگر است.
اگر شما محصول موفق و قابلتوجهی تولید کنید بقیه شرکتها نیز از شما کپی برداری خواهند کرد پس اگر بخواهیم برای مزیت رقابتی پایدار یک تعریف ساده بیان کنیم میتوان گفت:
مزیت رقابتی پایدار یعنی برخوردار بودن از توانایی داشتن عملکردی بهتر از رقبا در حوزه یا صنعتی خاص به صورت همیشگی.
*چگونه مزیت رقابتی پایدار ایجاد کنیم؟
1- تیم سازی قوی:
اگر بتوانید با نیروی کار متخصص و توانا یک تیم قوی تشکیل دهید درواقع یک مزیت رقابتی پایدار ایجاد کردهاید. زیرا یک تیم توانمند و موفق می تواند دستاوردهای چشمگیری را برای کسبوکار رقم بزند. تیم کارمندان بااستعداد و موفق، از بزرگترین دارایی یک شرکت است. یک تیم موفق می تواند محصولات مختلف در بازههای زمانی مختلف ساخته و روانه بازار کند. نیروی کار موفق در شرکت شما باقی میماند و فعالیتهای خلاقانه و خوب خود را ادامه میدهد.
2- فرهنگ سازی:
فرهنگ یک مجموعه ،تعیین کننده شخصیت و ارزش آن مجموعه است.
منظور از فرهنگ در اینجا، ایجاد ویژگیهای خاص در تیم کسبوکار شماست تا بتواند به تیم شما مزیت رقابتی پایدار بدهد. برای مثال تلاشگری و پشتکار از ویژگیهایی است که میتواند فرهنگ یک مجموعه را ارتقا دهد. اگر یک کسب و کار با فرهنگی تلاشگر و با پشتکار پیش برود، نیروهایی در این مجموعه مشغول به کار می شوند که با این روحیه سازگاری داشته باشند. بنابراین سطح فرهنگی مجموعه همواره در یک حالت خوب و عالی باقی میماند.
ممکن است که یک تیم بهترین نیروها را داشته باشد اما چون فرهنگ همکاری در مجموعه جا نیفتاده نتوانند بخوبی با هم کار کرده و اهداف کلی مجموعه را تحقق بخشند.
3-فرآیندهای انجام کار:
پشتیبانی محصول و خدمات و کارها و مسائلی از این قبیل میتواند یک مزیت رقابتی پایدار برای کسبوکار شما به حساب بیاید.
فرض کنید بتوانید بسیاری از کارها را سادهتر و در زمان کمتری نسبت به رقبا انجام دهید یا پشتیبانی محصول خود را با ارائه نوع بخصوصی از خدمات از سایرین متمایز کنید.
4- دانش و تکنولوژی:
اگر بتوانید دانش خود را بهروز نگه دارید و تکنولوژی و فناوری شرکت خود را ارتقا دهید یک مزیت رقابتی پایدار ایجاد کردهاید. زیرا به راحتی قابل کپیبرداری نیست و تا مدت طولانی می تواند در انحصار شما راه خود را ادامه دهد. از مزیتهای رقابتی پایدار میتوان به موارد دیگری نیز در سرمایه و سرمایهگذاری اشاره کرد که بازهم در صورت منحصربه فرد بودن میتواند تا مدتها برای کسب و کار مزیت رقابتی پایدار به حساب بیاید.
بهاینترتیب علاوه بر اینکه بهدنبال دستیابی به مزیت رقابتی برای فروش محصول یا خدمات خود هستید به دنبال ایجاد مزیتهای رقابتی پایدار یا اصلاح ساختار سازمانی خود باشید.