روش های کنترل استرس در محیط کار
این مقاله را با طرح یک سوال کلیدی آغاز می کنیم.
آیا تا کنون در محیط کار خود با مجموعهای از علائمی مانند استرس، بیخوابی، حواسپرتی، خستگی، ناامیدی، افسردگی و… همراه شدهاید؟
چنانچه علائم ذکر شده در شما بروز پیدا کنند نشان دهنده استرس شدید شغلی در شما هستند. استرس در محیط کار باعث کاهش عملکرد و فرسودگی و درنتیجه تخریب سلامت روانی و جسمی فرد خواهد شد. استرس محیط کار یک اپیدمی فراگیر در جامعه مدرن است تخمین زده شده که استرس هزینههای زیادی را به علت اتلاف ساعات کاری و هزینههای پزشکی به تجارت ها در سراسر دنیا وارد می کند. واضح است که اگر از استرس کاری رنج می برید کم کم از کارتان فاصله میگیرید و دلزده خواهید شد.
*چه عواملی باعث ایجاد استرس در محیط کار میشوند؟
در طی تحقیقات انجامشده مشخص شده است که علت اصلی ایجاد استرس کاری عبارتاند از :
1-کار بیش از اندازه:
زمانی که کار شما در طول روز بیش از حد توان شما باشد این حس در شما ایجاد میشود که وقت کافی برای انجام همه امور را ندارید و نمیتوانید پروژه خود را در زمان مناسب تحویل دهید. همین امر باعث میشود که شما دچار استرس ناشی از کار بیش از حد شوید.
2-بی علاقگی:
اگر شما شغل خود را دوست نداشته باشید و با علاقه کارهای مربوط به آن را انجام ندهید به مرور زمان دچار استرس شغلی میشوید. چرا که هدف شما تنها رفع نیاز مالی است و در این شرایط نیازهای روحی و روانی شما تامین نشده و استرس فراوانی را در شغل خود احساس میکنید. همچنین اگر کار شما خیلی آسان باشد و چالش بخش یا برانگیزنده نباشد سبب خستگی و بیحوصلگی شما میشود.
3-فشار همکاران:
بسیاری اوقات فشارهای اطرافیان چه در منزل چه در محیط کار استرس شغلی در فرد را افزایش می دهد. انتظاراتی که افراد در محیط کار از شما دارند و فشارهایی که به شما تحمیل می کنند می تواند این استرس را تشدید کند. فشار رئیسان و بالادستان که اغلب متناسب با تواناییهای زیردستان نیست نیز بر بروز استرس و فشار شغلی تاثیر گذار است.
4-کمال گرایی:
بسیاری از افراد کمالگرایی دارند و اینگونه از باورهای کمالگرایی استرس و فشار زیادی را در شغل آنها ایجاد میکند. اگر در ذهن شما افکاری مانند:( من باید در شغل خود بهترین باشم) و یا (همه همکاران و افراد بالادست باید از من رضایت کامل داشته باشند)، شکل میگیرد، در این شرایط شما دچار کمالگرایی شدهاید و اگر نتوانید به دلایل مختلف باورهای کمال گرایانه خود را عملی کنید مسلماً دچار استرس شغلی می شوید درست است که داشتن اهداف بزرگ خوب است ولی باید بدانید که اهداف بزرگ با کمالگرایی تفاوت دارد.
5- احترام اندک و انتقاد زیاد:
زمانی که مدیران تنها از انتقاد برای تحریک شما استفاده کنند و به شما احترام نگذارند و مرتباً مورد سرکوب و نقد قرار بگیرید باعث می شود نه تنها علاقه خود را به کار از دست میدهید بلکه استرس شدیدی در شما ایجاد می شود.
6-حقوق و دستمزد کم:
یکی از عواملی که باعث ایجاد استرس و ناراحتی در شما میشود این است که به سختی کار کنید و زمان زیادی از زندگی خود را به کار اختصاص دهید. اما در مقابل پاداش مالی اندکی دریافت کنید این امر باعث میشود که کمکم دچار استرس و افسردگی ناشی از آن شوید.
بعد از بررسی عوامل ایجاد استرس شغلی به این موضوع میپردازیم که:
چه راهکارهایی برای کاهش استرس وجود دارد ؟
۱- برنامهریزی کنید:
برنامهریزی کوتاهمدت و بلندمدت این امکان را به شما میدهد تا بتوانید امور خود را که در ذهن شما آشفته هستند به صورت مرتب بر روی کاغذ بیاورید و به آنها نظم دهید اینکار به شما کمک میکند تا هدفهای خود را طبقهبندی کنید. وقتی بدانید اولویت اهداف شما به چه ترتیب است میتوانید به طور مناسب برای رسیدن به آنها تلاش کنید و استرس شما کاهش مییابد.
۲ – عملکرد خود را با اهدافتان هماهنگ کنید:
درست است که مرحله اول برنامهریزی و تعیین هدف و اولویت بندی امور است. ولی باید بتوانید به صورت عملی نیز این برنامه را اجرا کنید. بسیاری از مردم به مرحله برنامهریزی و تعیین هدف می رسند اما پس از آن دیگر کاری نمیکنند و هرگز به اهدافشان دست نخواهند یافت. شما باید بدانید کدام یک از وظایف شما دارای اولویت بالاتری است و چه زمانی میتوانید وقت خود را صرف انجام آنها کنید. درواقع باید بتوانید امور کماهمیت را از برنامه روزانه خود حذف کنید و یا زمان مناسبی را به هر یک از آنها اختصاص دهید. بدین ترتیب بخش عمدهای از روز خود را برای انجام وظایفی که میتوانند به شما در دستیابی به اهدافتان کمک کنند صرف مینمایید.
3-در محیط کار خود تنوع ایجاد کنید:
شاید به نظر شما کماهمیت جلوه کند. ولی باید بدانید عواملی مانند پوشیدن لباسهایی با رنگ شاد در محیط کار و یا داشتن گلدان گلی کوچک بر روی میز کارتان میتواند تاثیر خوبی روی روحیه شما داشته باشد. اتاق کار خود را به صورتی که دوست دارید تزیین کنید. همچنین میتوانید از مجسمهها یا عکسهای زیبا استفاده کنید.
4- نفس عمیق بکشید:
چند دقیقه تنفس عمیق میتواند مجدداً تعادل و انرژی شما را بازگرداند و چنانچه احساس خستگی بیشتر از حد دارید و یا از جلسهای مهم خارج شدهاید لازم است که دقایقی را به پاکسازی ذهنتان بپردازید. فقط کافیست برای چند ثانیه هوا را به درون ریههایتان بفرستید، نگه دارید و با شمارش مشابه از طریق بینی هوا را خارج کنید. اینکار به کسب آرامش و تمرکز شما کمک زیادی میکند.
5-تمرکز خود را افزایش دهید:
اغلب ما درطول روز با حجم بالایی از عوامل مانند ایمیلها، تماسهای تلفنی، پیغام های ناگهانی و غیره مواجه میشویم. که هر کدام باعث حواسپرتی ما می شوند. اگرچه شاید شما کنترلی بر حواسپرتیها نداشته باشید. اما میتوانید واکنش خود را کنترل کنید. شما باید:
* یا حواسپرتی را قبول کنید.
* یا آن را کنار بگذارید.
* و یا اهمیتش را تشخیص داده و برای آن برنامه بچینید.
***
می توانید با پاسخ دادن به پیغامها در زمانی مشخص، تعیین ساعتهای اداری برای صحبت شخصی یا بستن در اتاقتان در زمانی که نیاز به تمرکز دارید اطرافیانتان را نیز آموزش دهید. تکنیک گفته شده برای حذف عوامل استرسزا نیز مورد استفاده است شما باید یک تکه کاغذ بردارید و آن را به ۳ ستون تقسیم کنید . در بالا عبارت حذف کن را در ستون اول، عبارت تغییر بده در ستون دوم و عبارت قبول کن را در ستون سوم بنویسید. بعد از آن عوامل استرس زا را گروهبندی کنید. با انجام این کار شانس لازم برای از بین بردن استرس هایی که در اطرافتان وجود دارد را خواهید داشت.
6-ایجاد روابط مثبت درکار:
تلاش کنید تا روابط دوستانهای با همکارانتان داشته باشید. بهتر است که زمانی را پس از ساعات کاری با همکارانتان بگذرانید، با آنها قهوهای بنوشید و به گفتگو با آنها بنشینید. با این کار نهتنها افراد قابل اعتمادی را خواهید یافت بلکه احساسات مثبتی را نیز دریافت خواهید کرد. رابطه سالم و دوستانه با مدیر یا سرپرست نیز می تواند استرس کاری شما را کاهش دهد. توصیه میشود که همواره در گفتگوهای خود انرژی مثبت را حفظ کنید و صادقانه در مورد احساس خود صحبت نمایید.
7-به جسم و روح خود رسیدگی کنید:
پزشکان توصیه میکنند رژیمی با قند پایین و پروتئین بالا به شما کمک میکند تا استرس کمتری را در طول روز کاری خود تجربه کنید. یک رژیم مناسب به شما کمک میکند تا خواب بهتری داشته باشید و درطول روز سرحال باشید. اگر فکر زیاد مانع از به خواب رفتنتان میشود میتوانید از تکنیک تنفس عمیق استفاده کنید. همچنین در زمانهای غیرکاری خود از اموری که باعث فرسودگی شما می شود اجتناب کنید. وقت غیرکاری تان را صرف رسیدن به آرامش و استراحت بپردازید. کاری را که دوست دارید انجام دهید. مانند وقت گذراندن با دوستان و یا شریک زندگیتان. علاوه بر این بهتر است یک تمرین ورزشی جدید را شروع کنید. این ورزش میتواند دویدن، شنا، دوچرخهسواری یا راه رفتن باشد. ورزش باعث افزایش هورمون اندورفین در بدن میشود که این هورمون شادی را در شما افزایش می دهد.